#mamczasrozmawiac

więcej o kampanii 2018

Co to jest HIV?

HIV to skrót od angielskiej nazwy wirusa nabytego niedoboru (upośledzenia) odporności (z ang. Human lmmunodeficiency Virus). HIV namnaża się i niszczy układ odpornościowy zakażonej osoby, który po pewnym czasie przestaje chronić organizm przed chorobami. Zakażenie HIV nie daje charakterystycznych objawów. Jeśli nie wykona się testu diagnostycznego, można nawet przez 10-12 lat nie wiedzieć o tym, że uległo się zakażeniu. Osoba, która nie wie, że żyje z HIV, może zachorować na AIDS. Może też zakażać innych. Warto się testować!

Co to jest AIDS?

AIDS to skrót od angielskiej nazwy zespołu nabytego niedoboru (upośledzenia) odporności (ang. Acquired Immunodeficiency Syndrome). AIDS to końcowy etap NIELECZONEGO zakażenia HIV. To zespół chorób atakujących osoby zakażone HIV. Zaliczamy do niego różne stany chorobowe i typy nowotworów. AIDS występuje po wielu latach trwania infekcji HIV. Osoby, które wiedzą o swoim zakażeniu, objęte są terapią antyretrowirusową, która zapobiega wystąpieniu AIDS.

Zrób test na HIV

Wykonanie testu jest jedyną metodą rozpoznania zakażenia HIV.
Sam test (tzw. test przesiewowy) polega na pobraniu niewielkiej ilości krwi, w której poszukuje się antygenu wirusa lub przeciwciał skierowanych przeciw wirusowi. Nie trzeba być na czczo.
Wynik jest gotowy do odebrania – w zależności od miejsca wykonania testu – nazajutrz lub po kilku dniach.
Test – bezpłatnie, bez skierowania i anonimowo, można zrobić
w jednym z punktów konsultacyjno-diagnostycznych (PKD). Kliknij poniżej i poznaj adresy i godziny pracy najbliższego punktu.

www.aids.gov.pl/pkd

Zgodnie z prawem na wykonanie testu osobie do 16. roku życia zgodę muszą wyrazić rodzice lub opiekunowie prawni. Między 16.
a 18. rokiem życia zgodę wyrażają zarówno badana osoba, jak
i rodzice lub opiekunowie prawni. W obydwu przypadkach, dorośli powinni zgłosić się do PKD razem z osobą niepełnoletnią. Dopiero po ukończeniu 18. roku życia można wykonać test samodzielnie.
Wykluczenie zakażenia może nastąpić dopiero po 12 tygodniach od ryzykownego zachowania.

Minirozmówki
rodzinne

pobierz

Zakażenia przenoszone
drogą płciową

pobierz

[nbsp]

Zacznij rozmowę od…

nawiązania do konkretnej sytuacji, która stała się impulsem do rozmowy, np. do spotkania z nowym chłopakiem córki, planów zrobienia tatuażu, którymi podzielił się syn, skierowania do sanatorium, które dostali mama lub dziadek.

Komunikujesz się z innymi nie tylko słowami. To co chcesz przekazać wyraź więc także przyjaznym gestem, życzliwym spojrzeniem i otwartą postawą ciała.

Przejdź do tematu

Działanie, które rozmówca planuje podjąć albo już podjął, może być ciekawym doświadczeniem, nieść wiele korzyści, ale wiąże się też z ryzykownymi sytuacjami, którym warto zapobiegać.

Przypomnij, że zawsze można Ci zaufać

Szanuj zdanie rozmówcy, wysłuchaj racji.

Zaakceptuj fakt, że może on/ona nie chcieć rozmawiać. Zachęć jednak albo do wspólnego przyjrzenia się tematowi, albo do samodzielnego zdobycia informacji np. na stronie kampanii.

Jeśli rozmówca uważa, że temat go nie dotyczy, przypomnij, że choroby zakaźne to problem, który dotyczy każdego, a w związku z tym lepiej więcej wiedzieć i zapobiegać niż leczyć.

3-minutowa minirozmowa z bliską osobą może być wstępem do budowania zaufania i rozmów o równie ważnych, ale trudnych sprawach.

Uświadom o zagrożeniach

  • związanych z wirusami przenoszonymi drogą krwiopochodną. HIV to tylko jeden z wirusów, którym można zakazić się podczas piercingu, tatuażu, zabiegów kosmetycznych lub medycznych. Warto poznać zasady higieny przy takich zabiegach i pilnować, żeby były przestrzegane;
  • dotyczących zdrowia dziecka, które ma się urodzić. Wykonanie wszystkich zalecanych w czasie ciąży badań jest ważne zarówno dla przyszłych rodziców, jak i dziecka. Test na HIV powinna wykonać nie tylko przyszła mama – powinien go wykonać również przyszły tata. Ojciec dziecka może wykonać test anonimowo, bezpłatnie i bez skierowania w jednym z punktów konsultacyjno-diagnostycznych (PKD). Adresy PKD znajdują się na stronie aids.gov.pl;
  • związanych z drobnoustrojami przenoszonymi drogą płciową. Wyjaśnij, że nie ma znaczenia wiek, płeć, status majątkowy lub stan cywilny – istotne są zachowania seksualne i żeby podejmować je
    w bezpieczniejszy sposób, trzeba wiedzieć jak najwięcej o ryzyku zakażeń.
[nbsp]

Zacznij rozmowę od…

kampanii „Mam czas rozmawiać (#mamczasrozmawiac)”. Temat HIV i innych zakażeń przenoszonych drogą krwiopochodną lub płciową rzadko jest poruszany wśród najbliższych. Trzeba o nich rozmawiać, żeby zapobiegać lub leczyć i tu z pomocą może przyjść nasza kampania.

Przejdź do tematu

Otwórz “Minirozmówki rodzinne”, wybierz scenkę i dialog, które Twoim zdaniem najlepiej pasują jako wstęp do Waszej rozmowy. Nie musisz być ekspertem z dziedziny HIV lub innych zakażeń przenoszonych drogą płciową – przy dialogach znajdują się słowniczki oraz ćwiczenia, nad którymi możecie zastanowić się razem.

Przypomnij, że można Ci zaufać

choć nie jesteś ekspertem. Jak zauważycie w “Minirozmówkach rodzinnych”, o HIV można rozmawiać tak, jak zwykle rozmawiacie na inne tematy. W czasie rozmowy skupcie się na Waszych doświadczeniach, na tym co Was w nich łączy, skupcie się na wzajemnej trosce nie koncentrując się na tym, że możecie mieć różne zdania, postawy czy poglądy.

Uświadom o zagrożeniach

Jeśli wcześniej nie mieliście czasu, żeby porozmawiać na ten temat, skupcie się w “Minirozmówkach rodzinnych” na dialogu, który wydaje się najodpowiedniejszy, najłatwiejszy lub… najśmieszniejszy. Dobra
i kreatywna rozmowa o zdrowiu jest spokojna, konkretna, bez tabu, bez wstydu i bez owijania w bawełnę. Skorzystaj z:

  • rozdziału 1, jeśli chcesz porozmawiać o teście w kierunku HIV lub o tym, że ten wirus i inne zakażenia przenoszone drogą płciową mogą dotyczyć wszystkich bez względu na wiek lub stan cywilny;
  • rozdziału 2, jeśli interesuje Cię bezpieczne wykonanie tatuażu lub zabiegu kosmetycznego;
  • rozdziału 3, jeśli troszczysz się o kogoś, kto może podejmować ryzykowne zachowania np. pod wpływem alkoholu lub innych środków odurzających i nie odnosi ryzyka zakażenia do siebie;
  • rozdziału 4, jeśli interesuje Cię temat ciąży lub chcesz zwrócić uwagę na to, że wykonywanie zalecanych przez lekarza badań jest ważne dla przyszłych rodziców i dziecka.
[nbsp]

Zacznij rozmowę od…

przerwania wszystkich czynności niezwiązanych z tematem, o którym chcesz porozmawiać i skierowania całej swojej uwagi na rozmówcę. Skoro chcesz poświęcić na rozmowę o zdrowiu więcej czasu, to warto zasygnalizować to rozmówcy – poprosić o odłożenie komórki, wyłączenie telewizora albo odłożenie składanego właśnie prania. Może zaproponuj aromatyczną herbatę lub spacer z psem?

Przejdź do tematu

zakażeń przenoszonych drogą płciową. Jeżeli ocenisz, że osoba z którą rozmawiasz miała ryzykowne zachowania, zaproponuj wykonanie testu w kierunku HIV.

Przypomnij, że można Ci zaufać

Pamiętaj, że najprościej przekonać o tym innych, kiedy nasze słowa są zgodne z naszym postępowaniem. Zachęcasz, żeby Twój rozmówca zainteresował się swoim zdrowiem, zastanów się więc nad własnym
i podejmij odpowiednie działania. Czy jednym z nich może być test na HIV?

Test, bezpłatnie, bez skierowania i anonimowo, można zrobić w jednym z punktów konsultacyjno-diagnostycznych (PKD). Aktualne adresy i godziny pracy punktów są dostępne tutaj. Możesz zaproponować zgłoszenie się do PKD z osobą, z którą rozmawiasz.
Jeśli z jakiegoś powodu Twój rozmówca boi się wykonać test lub się waha, zaproponuj żeby skorzystał
z Telefonu Zaufania HIV/AIDS (22) 692 82 26, 801 888 448* (*połączenie płatne tylko za pierwszą minutę) lub napisał do Poradni Internetowej HIV/AIDS (poradnia@aids.gov.pl).

Uświadom o zagrożeniach

które najczęściej są skutkiem braku wiedzy lub ignorowania ryzyka. Nikt nie podejmuje ryzykownych zachowań z zamiarem zakażenia się HIV.

O teście w kierunku HIV powinien porozmawiać każdy, kto:

  • kiedykolwiek miał kontakt seksualny przynajmniej z jedną osobą, która:
    • nie wykonała testu w kierunku HIV i nie wie, czy jest zakażona czy nie,
    • jest zakażona HIV, a kontakt odbył się bez prezerwatywy lub uległa ona uszkodzeniu,
    • miała wielu partnerów/wiele partnerek seksualnych,
    • przyjmowała narkotyki w zastrzykach,
  • podczas kontaktów seksualnych nie zawsze stosował prezerwatywy (w tym podczas kontaktów oralnych);
  • przebył chorobę przenoszoną drogą płciową;
  • przyjmował jakąkolwiek substancję (narkotyki, sterydy, hormony) w iniekcjach i używał do tego sprzętu, z którego korzystały inne osoby;
  • wykonywał np. tatuaż lub piercing (kolczykowanie) przy użyciu niesterylnego sprzętu;
  • miał kontakt z cudzą krwią, która znalazła się na uszkodzonej skórze lub błonach śluzowych;
  • stracił kiedykolwiek kontrolę nad swoim zachowaniem (pod wpływem alkoholu, narkotyków lub innych środków zmieniających świadomość) i mógł znaleźć się w opisanych powyżej sytuacjach;
  • planuje posiadanie dziecka lub jest w ciąży. Lekarz ma obowiązek zaproponować każdej ciężarnej dwukrotne wykonanie badania – do 10. tygodnia ciąży oraz między 33. a 37. tygodniem. Test na HIV powinna wykonać nie tylko przyszła mama – powinien go wykonać również przyszły tata. Ojciec dziecka może wykonać test anonimowo, bezpłatnie i bez skierowania w jednym z punktów konsultacyjno-diagnostycznych (PKD). Adresy PKD znajdują się na stronie aids.gov.pl.

Poradnik dla rodziny

Chcesz zacząć rozmowę na trudny temat?

Potrzebujesz inspiracji? Chcesz zainteresować tematem syna lub wnuczkę? A może chcesz porozmawiać z babcią lub tatą?

Pomożemy Ci!

Test na miłość

Zachowania znajomych, sąsiadów lub znanych osób mogą być dobrym wstępem do zainteresowania rodziców lub dziadków tematem zdrowia, a zwłaszcza zakażeniami przenoszonymi drogą płciową w tym HIV.

rozm_rodzic_foto1

Mama: Widzieliście?!? Ta z ósmego piętra znowu kogoś przyprowadziła.

Tata: Młoda, wiadomo, musi się wyszaleć.

Córka: No właśnie. I dlatego tak jak ja powinna zrobić test na HIV.

Tata: To chyba żarcik.

Córka: Z takich rzeczy się nie żartuje, bo HIV może dotyczyć każdego. Nie tylko młodych, was też.

Tata: A ciekawe… skąd ty to możesz wiedzieć?

Córka: Bo w punkcie PKD wytłumaczyli mi, jak można złapać HIV albo coś innego.

Mama: Tylko, że my się kochamy…

Tata: …ze sobą od ponad 20 lat.

Córka: To czasem nie ma znaczenia… lepiej zrobić test.

Ważne słowa i zwroty:

Miłość – istnieje wiele definicji; w relacji wobec drugiego człowieka jedna z najistotniejszych wartości realizowanych przez miłość wiąże się z odpowiedzialnością, także za zdrowie partnera/partnerki.

Test – test wykrywający zakażenie HIV. Wykonanie testu jest jedyną metodą, aby się dowiedzieć, czy doszło do zakażenia. Na wykonanie takiego testu osobie do 16. roku życia zgodę muszą wyrazić rodzice lub opiekunowie. W przypadku osoby między 16. a 18. rokiem życia zgodę wyrażają zarówno opiekunowie, jak i sam zainteresowany. Po 18. roku życia test można wykonać bez zgody rodziców czy opiekunów.

HIV – ludzki wirus nabytego niedoboru (upośledzenia) odporności wywołujący AIDS.

HIV może dotyczyć każdego – HIV to sprawa każdego, bez względu na wiek, płeć, orientację seksualną, religię, rasę czy status społeczny, kto podejmuje ryzykowne zachowania (np. kontakty bez zabezpieczenia z osobą o nieznanym statusie serologicznym, używanie wspólnych igieł i strzykawek podczas stosowania narkotyków).

PKD – punkty konsultacyjno-diagnostyczne, w których można anonimowo, bezpłatnie i bez skierowania wykonać test w kierunku HIV. Ich adresy można znaleźć na www.aids.gov.pl/pkd.

Złapać HIV – potoczne określenie zakażenia HIV, do którego może dojść podczas:

  • kontaktów seksualnych bez zabezpieczenia;
  • bezpośredniego kontaktu z zakażoną krwią, gdy dostanie się ona na uszkodzoną skórę, na błonę śluzową, np. do oka, nosa, jamy ustnej, na narządy płciowe lub zostanie wstrzyknięta podczas używania wspólnych z innymi igieł i strzykawek m.in. przy podawaniu środków odurzających czy nieprofesjonalnym wykonywaniu niektórych usług kosmetycznych, tatuażu, piercingu lub akupunktury;
  • ciąży, porodu lub karmienia piersią (z zakażonej HIV matki na dziecko).

Coś innego – tu: zakażenia przenoszone drogą płciową. Poza HIV to m in.: kiła, chlamydioza, rzeżączka, opryszczka (HSV), wirus brodawczaka ludzkiego (HPV), mięczak zakaźny (MCV), wirusowe zapalenie wątroby typu B i C (HBV, HCV), a nawet świerzb czy owsica. Zakażenia te, podobnie jak HIV, mogą przebiegać bezobjawowo.

Będzie się działo

Role, które pełnimy w społeczeństwie z wiekiem coraz silniej budują naszą tożsamość i wiążą się ze stereotypowym myśleniem o sobie i o innych. HIV i inne zakażenia przenoszone drogą płciową nie wybierają – liczą się zachowania, które mogą prowadzić do przeniesienia wirusów lub bakterii. Wiek lub status społeczny nie chronią przed nimi i warto o tym przypominać. Jeśli nasz rozmówca woli nie podejmować trudnych tematów zdrowotnych warto polecić mu materiały informacyjne dostępne na stronie Krajowego Centrum ds. AIDS https://aids.gov.pl/publikacje

rozm_rodzic_foto2

Syn: Wyjeżdżasz? Widzę, że się pakujesz…

Ojciec: Tak, mam wyjazd integracyjny z firmy.

Syn: Ooooo… to będzie się działo! Spotkacie się, zabawicie, trochę wypijecie… I kto wie… może nawet kogoś poznacie.

Ojciec: Syynuuu…

Syn: Ale przecież ja ci niczego nie zabraniam. Wiem, że jesteś rozsądnym facetem i nie muszę uświadamiać ci różnych takich… zagrożeń.

Ojciec: Jakich zagrożeń? To szczebel kierowniczy.

Syn: Kierownik też człowiek…

Ważne słowa i zwroty:

Trochę wypijecie – środki psychoaktywne/odurzające, takie jak alkohol, narkotyki, w tym dopalacze, mogą spowodować niewłaściwą ocenę sytuacji i brak ostrożności, co zwiększa ryzyko zakażenia HIV.

Może kogoś poznacie – w Polsce około 50% zakażonych osób nie wie, że ma HIV i może nieświadomie zakażać swoich partnerów.

Różnych takich… zagrożeń przypadkowe kontakty seksualne zwiększają ryzyko zakażenia także innymi chorobami przenoszonymi drogą płciową, takimi jak: kiła, wirusowe zapalenie wątroby typu B i C, chlamydioza, drożdżyca, rzeżączka, kłykciny kończyste, opryszczka narządów płciowych, świerzb, wszawica łonowa, rzęsistkowica.

Szczebel kierowniczy – stereotypowo problem zakażeń HIV jest przypisywany tylko osobom
z określonych populacji, często narażonych na marginalizację, tymczasem dotyczy każdego niezależnie od wieku czy statusu społecznego i materialnego.

Niespodzianka

Ludzie, którzy stają się rodzicami lub dziadkami nie przestają prowadzić normalnego życia. Dlatego warto rozmawiać z nimi także na trudne tematy – czasem to oni dowiedzą się czegoś ciekawego od nas,
a czasem to my dostaniemy od nich cenne informacje, jak w dialogu poniżej.

rozm_rodzic_foto3

Córka: Mamo, przyjeżdżam tylko na jeden weekend w miesiącu i co znajduję w łazience? Test ciążowy?!?

Matka: Tak. A co w tym dziwnego?

Córka: Co? Od kiedy wyjechałam na studia, nie wiem, co wy robicie. Ja chyba muszę po prostu bywać tu częściej i was trochę przypilnować…

Matka: Przyda się. Ale raczej braciszka. Albo siostrzyczki. Jestem w ciąży.

Córka: W tym wieku? A może to fałszywy alarm? I co teraz?

Matka: W jakim wieku? Przecież mam dopiero 40 lat.

Córka: Mamo, ale może warto sprawdzić raz jeszcze, czy na pewno…

Matka: Kochanie… na pewno. Ginekolog już potwierdził i zlecił mi różne badania. Nawet na HIV. Tata też poszedł zrobić test.

Córka: Na HIV? I co ci wyszło?

Matka: Wynik ujemny, ale podobno w ciąży czasami zdarzają się fałszywie dodatnie.

Córka: Naprawdę? To ja też muszę sobie zrobić test, zanim zajdę w ciążę.

Matka: Dobry pomysł, bo ja nie wiem, co ty na tych studiach…

Ważne słowa i zwroty:

Różne badania – ginekolog ma obowiązek dwukrotnie zaproponować każdej pacjentce w ciąży wykonanie testu na HIV: przed 10. tygodniem oraz między 33. a 37. tygodniem ciąży. Wiedząc
o zakażeniu i przyjmując leki, kobieta ma blisko 100-procentową szansę na urodzenie zdrowego dziecka!

Nawet na HIV – matka zakażona HIV może zakazić swoje dziecko w czasie ciąży, porodu lub podczas karmienia piersią, jest to jedna z dróg zakażenia wirusem.

Poszedł zrobić test – test na HIV powinien wykonać także przyszły tata, ponieważ o zdrowiu dziecka decydują wyniki testu obojga rodziców.

Podobno w ciąży czasami zdarzają się fałszywie dodatnie – fałszywie dodatnie (pozytywne/reaktywne) wyniki testu przesiewowego na HIV mogą być spowodowane ostrymi infekcjami wirusowymi, szczepieniami, leczeniem immunosupresyjnym, chorobami autoimmunologicznymi i innymi chorobami oraz ciążą. Dodatni wynik testu przesiewowego nie jest ostatecznym wynikiem, ZAWSZE musi zostać zweryfikowany przy pomocy testu potwierdzenia.

Komu w drogę, temu rada

Po rozstaniu, rozwodzie albo po śmierci żony lub męża wiele osób, bez względu na wiek może rozpocząć nowy związek. Warto zainteresować się nie tylko szczęściem rodziców, czy dziadków, ale też ich zdrowiem.

Wnuczka: Babciu, wydrukowałam Ci bilety na pociąg.

Babcia: Dzięki skarbie, ale jeśli nie zamknę tej walizki, to nie pojadę!

Wnuczka: Widzę, że jesteś przygotowana na każdą pogodę i okazję… hmm?

Babcia: Wiesz, będę tam 2 tygodnie, więc chcę czuć się i wyglądać dobrze.

Wnuczka: Czyli pomyślałaś też o sytuacji, kiedy poznajesz przystojnego starszego pana?

Babcia: Skarbie! O czym ty mówisz? Dziadek zmarł niewiele ponad 2 lata temu…

Wnuczka: Wiem, wiem…ale różnie bywa. A przy okazji babciu pamiętaj, że świat się zmienia. Kiedy spotykałaś się z dziadkiem, nie znano jeszcze niektórych chorób, których dziś musimy się wystrzegać.

Ważne słowa i zwroty:

Przygotowana na każdą pogodę i okazję… hmm? – zawsze warto wiedzieć, jak zabezpieczyć się przed zakażeniem chorobami przenoszonymi drogą płciową. Wiedzę warto zdobyć, zanim dojdzie do ryzykownego zachowania, więc każdy moment jest dobry na zainteresowanie się tym tematem.

Nie znano jeszcze niektórych chorób – pierwszy przypadek HIV rozpoznano w Polsce w 1985 roku. Od tego czasu zarejestrowano ponad 22 tysiące nowych zakażeń. Najstarsza seropozytywna osoba
w momencie wykrycia zakażenia miała 81 lat. Również wirus HCV, wywołujący wirusowe zapalenie wątroby typu C, został odkryty i opisany dopiero w latach 80. XX wieku.

Prezencik

Rozmowa z młodą osobą o AIDS

Nie można z góry zakładać, że chęć rozmowy z młodą osobą spotka się z brakiem zainteresowania lub niechęcią. Często nie trzeba intensywnie szukać sposobów na rozpoczęcie rozmowy – wystarczy posłuchać, co wnuczek albo córka mają nam do powiedzenia i skorzystać z tej okazji, by porozmawiać
o zdrowiu.

Wnuczek: Na górze róże, na dole fiołki…

Dziadek: Ten wierszyk to na bilecik do bukietu? Znam świetną kwiaciarnię…

Wnuczek: Szukam raczej studia tatuażu…

Dziadek: Tatuażu? Chcesz sobie zrobić tatuaż? Przecież to zostanie na zawsze!

Wnuczek: Wiem… dlatego chcę to zrobić dla mojej dziewczyny. Taki prezent z okazji jej imienin.

Dziadek: A kiedy ma?

Wnuczek: 1 grudnia.

Dziadek (patrzy w kalendarz): 1 grudnia? To Natalii… O! I Światowy Dzień AIDS.

Wnuczek: Dziadku, ja tu o miłości, a ty o chorobie… Miłość to nie choroba, przecież wiesz.

Dziadek: No chyba nikt nie wie tego lepiej niż ja. Jesteśmy z babcią razem 50 lat. A ty znalazłeś odpowiednie studio tatuażu?

Wnuczek: Yyyyy… odpowiednie, czyli jakie?

Ważne słowa i zwroty:

Zostanie na zawsze zakażenia HIV nie można wyleczyć, nie można też usunąć wirusa z organizmu, więc osoba zakażona pozostaje seropozytywna do końca życia. Do tej pory nie wynaleziono szczepionki ani leku pozwalającego wyleczyć HIV, choć stosowane dziś, nowoczesne leki antyretrowirusowe znacznie zmniejszają ilość wirusa we krwi i pozwalają żyć z HIV do późnej starości.

1 grudniaŚwiatowy Dzień AIDS ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 1988 roku, aby zwrócić uwagę świata na problemy wynikające z epidemii HIV/AIDS. Symbolem solidarności z osobami żyjącymi z HIV/AIDS i ich bliskimi jest czerwona kokardka.

Odpowiednie studio tatuażu – wykonuj tatuaż i zabiegi kosmetyczne tylko w sprawdzonych miejscach,
u wykwalifikowanych osób. Pytaj, czy używane narzędzia są sterylne. Jeśli się okaże, że nie – zrezygnuj
z zabiegu! Narzędzia wykorzystywane do przekłuwania skóry podczas tych zabiegów mogą być zanieczyszczone krwią, a więc mogą stanowić drogę przenoszenia HIV, a także wielu różnych chorób.

Nowy staw, nowe ryby

Zmiany miejsca zamieszkania, miejsca pracy, czy nauki to zawsze stres, ale też okazja do poznania nowych osób. A także do rozmowy na temat nawiązywania nowych znajomości.

Mama: Jeszcze wczoraj byłaś moją małą córeczką, a dziś kierownikiem w centrali!

Córka: Mamo! Przecież nie wyjeżdżam za ocean jeszcze.

Mama: Tak, ale nowe miasto to nowy staw, nowe ryby…

Córka: Mamo, daj spokój.

Mama: Ale co daj spokój, przecież dorosłe jesteśmy! Ufam, że nie skaczesz na główkę do nieznanej wody
i potrafisz podejmować odpowiedzialne decyzje. Ja też byłam młoda…

Ważne słowa i zwroty:

Przecież nie wyjeżdżam za ocean – 80 proc. Polaków uważa, że problem HIV/AIDS ich nie dotyczy, że tym wirusem można się zakazić w Afryce, czy Ameryce, ale na pewno nie w Polsce. To nie jest prawda. Co roku w Polsce wykrywa się ponad 1000 zakażeń HIV. Ani płeć, ani wiek, ani wykonywany zawód przed tym nie chronią, jedynie wiedza na temat znajomości dróg zakażenia i stosowania metod zmniejszających ryzyko.

A Freddie Mercury?

Młodzi ludzie porozumiewają się inaczej niż ich rodzice, czy dziadkowie. Dostęp do wiedzy mają dosłownie na wyciągnięcie ręki. To też może być świetny punkt wyjścia do rozmowy i zachęcenia ich do zainteresowania się tematem HIV i AIDS.

Dziadek: Czy dużo muzyki mieści się na Twoim telefonie?

Wnuczek: Nie wiem, bo zwykle słucham w sieci.

Dziadek: A słyszałeś Freddiego Mercury’ego i Queen? On to miał głos!

Wnuczek: Na pewno jest w sieci.

Dziadek: Nie, raczej go nie ma… Na początku lat 90. umarł na AIDS.

Wnuczek: Zobacz, tu można posłuchać wszystkich jego albumów.

Dziadek: No popatrz! A możesz tam też poczytać o tym AIDS? Podobno to nadal aktualne.

Ważne słowa i zwroty:

To nadal aktualne – choć osobom więcej niż 30-letnim HIV i AIDS kojarzą się najbardziej z dramatem przełomu lat 80. i 90., to problem ten jest wciąż aktualny. W Polsce każdego roku wykrywanych jest ponad tysiąc zakażeń HIV. To znaczy, że codziennie 2 – 3 osoby dowiadują się o zakażeniu tym wirusem. Jedna trzecia z nich to osoby poniżej 30 roku życia.

Mój Walenty jest the best

W kalendarzu są dni, które mogą być świetną okazją do podjęcia rozmowy o zdrowiu, w tym o tematach trudnych, takich jak np. HIV lub zakażenia przenoszone drogą płciową. My podpowiadamy, że:

  • 14 lutego – Walentynki,
  • 3-cia niedziela maja – Dzień Pamięci o Zmarłych na AIDS,
  • 1 grudnia – Światowy Dzień AIDS.

Tata: Planujesz coś z okazji Walentynek dla… jak jej na imię?

Syn: Tato, na serio nie pamiętasz? Spotykamy się już od miesiąca.

Tata: Czyli rocznica?

Syn: No… Wiesz jak jest…

Tata: Sam byłem młody i życzę Ci jak najlepiej. Jednak, choć miłość nie zawsze trwa wiecznie, to może zostawić pamiątkę na całe życie.

Syn: A może ja bym chciał, żeby to była moja dziewczyna na całe życie?

Tata: I tego Ci życzę. A skoro to na całe życie, to tym bardziej bądź odpowiedzialny za siebie i za nią.

Syn: Że niby jak?

Tata: Zadbaj o Wasze zdrowie po prostu, jak dorosły facet.

Ważne słowa i zwroty:

Wasze zdrowie często nie porusza się tematu zakażenia HIV, błędnie zakładając, że partner lub partnerka dobrze zna swój stan zdrowia i jeśli coś byłoby nie tak, to „by mi powiedział/powiedziała”.
W Polsce wiele osób zakażonych HIV nie wie o swoim zakażeniu. Według szacunków Europejskiego Centrum ds. Kontroli Chorób (ECDC) w Polsce około 50% osób zakażonych HIV nie wie o tym fakcie.

Szukasz odpowiedzi na trudne pytania?

Potrzebujesz informacji? Pomożemy Ci!

Jeżeli poniżej nie znajdziesz odpowiedzi na interesujący Cię temat NAPISZ. Nasi specjaliści odpowiedzą na każde Twoje pytanie: https://aids.gov.pl/poradnia_internetowa/

Zachowania ryzykowne, które mogą skończyć się zakażeniem HIV to najczęściej konsekwencja braku wiedzy na ten temat lub ignorowania ryzyka.

Przeczytaj więc odpowiedzi na inne trudne pytania i zastanów się, czy w Twoim życiu na pewno nie ma sytuacji, które niosą ryzyko zakażenia HIV lub innymi zakażeniami przenoszonymi drogą płciową. Zajrzyj do „Minirozmówek rodzinnych”, obejrzyj spot – dowiedz się więcej i korzystaj z tej wiedzy.

Jeśli masz pytania, wątpliwości czy obawy związane z zakażeniem HIV i z AIDS, masz do dyspozycji: Telefon Zaufania HIV/AIDS: 801 888 448* (*połączenie płatne tylko za pierwszą minutę), 22 692 82 26 oraz Poradnię internetową HIV/AIDS: www.aids.gov.pl/poradnia_internetowa

HIV to skrót od angielskiej nazwy wirusa nabytego niedoboru (upośledzenia) odporności (z ang. Human lmmunodeficiency Virus). HIV namnaża się i niszczy układ odpornościowy zakażonej osoby, który po pewnym czasie przestaje chronić organizm przed chorobami. Zakażenie HIV nie daje charakterystycznych objawów. Jeśli nie wykona się testu diagnostycznego, można nawet przez 10-12 lat nie wiedzieć o tym, że uległo się zakażeniu. Osoba, która nie wie, że żyje z HIV, może zachorować na AIDS. Może też zakażać innych. Warto się testować!

AIDS to skrót od angielskiej nazwy zespołu nabytego niedoboru (upośledzenia) odporności (ang. Acquired Immunodeficiency Syndrome). AIDS to końcowy etap NIELECZONEGO zakażenia HIV. To zespół chorób atakujących osoby zakażone HIV. Zaliczamy do niego różne stany chorobowe i typy nowotworów. AIDS występuje po wielu latach trwania infekcji HIV. Osoby, które wiedzą o swoim zakażeniu, objęte są terapią antyretrowirusową, która zapobiega wystąpieniu AIDS.

HIV przenosi się wyłącznie z człowieka na człowieka. Do zakażenia dochodzi, gdy płyny ustrojowe zawierające wirusa, takie jak:

  • krew lub każda wydzielina z widoczną domieszką krwi (np. ślina z krwią, wymiociny z krwią),
  • sperma (preejakulat), wydzielina żeńskich narządów płciowych,
  • mleko matki zakażonej HIV

przedostaną się do organizmu drugiej osoby przez uszkodzoną skórę lub błony śluzowe (śluzówki np. oka, jamy ustnej, narządów płciowych, odbytu itp.).

Istnieją więc trzy drogi zakażenia HIV:

  • przez kontakt z krwią osoby zakażonej, np. podczas zakłucia zanieczyszczoną igłą,
  • podczas kontaktów seksualnych bez prezerwatywy (waginalnych, oralnych, analnych) z osobą zakażoną,
  • podczas ciąży albo porodu lub karmienia piersią wirus może przenieść się z zakażonej matki na dziecko.

Zakażeniu HIV można zapobiec! Należy natychmiast zgłosić się do placówki medycznej, w której leczone są osoby żyjące z HIV (lista tych szpitali znajduje się na stronie Krajowego Centrum ds. AIDS). Tam lekarze decydują o podaniu leków antyretrowirusowych.

Im szybciej przyjmie się leki (najlepiej w ciągu 2–3 godzin po zdarzeniu), tym większa jest szansa na uniknięcie zakażenia.

Nie zakazisz się HIV:

  • mieszkając pod jednym dachem, pracując lub ucząc się razem z osobą zakażoną; naturalnie przy zachowaniu podstawowych zasad higieny,
  • korzystając ze wspólnych talerzy, szklanek, sztućców,
  • korzystając z tej samej łazienki (należy używać własnej szczoteczki do zębów i maszynki do golenia),
  • korzystając ze wspólnej toalety,
  • uprawiając sport, np. na basenie,
  • przez kichnięcie.

Ryzykowne są te sytuacje, podczas których dochodzi do kontaktu uszkodzonej skóry lub błon śluzowych z płynami ustrojowymi przenoszącymi wirusa, np. krwią innej osoby. Dlatego pamiętaj:

  • Zachowaj ostrożność, gdy ktoś się skaleczy – załóż jednorazowe rękawiczki lub poszukaj kogoś przygotowanego do udzielenia pomocy.
  • Wykonuj zabiegi kosmetyczne i tatuaż tylko u wykwalifikowanych osób, w sprawdzonych miejscach. Pytaj, czy używane narzędzia są sterylne. Jeśli nie są– zrezygnuj z zabiegu!
  • Nie pożyczaj maszynki do golenia, szczoteczki do zębów i innych przyborów kosmetycznych (nawet osobom, które dobrze znasz)!

Przy obecnym stanie wiedzy prawdopodobieństwo zakażenia wirusem HIV pacjenta w szpitalu jest znikome. W szpitalach stosowane są procedury dotyczące zasad aseptyki, dezynfekcji i sterylizacji. Sprzęt medyczny jest jednorazowy lub sterylizowany.

Krew do transfuzji badana jest pod kątem HIV i wirusów zapalenia wątroby.

Jeśli widzisz, że coś jest nie tak – zwróć uwagę!

Jeśli podczas wizyty w przychodni lub w szpitalu coś budzi Twoje wątpliwości – pytaj!

Lekarz ma obowiązek zaproponować pacjentce będącej w ciąży dwukrotne badanie w kierunku HIV. Pierwsze badanie powinno być wykonane do 10. tygodnia ciąży, a drugie między 33. a 37. tygodniem. Taki test pozwala na wczesne wykrycie zakażenia HIV. Lekarze proponują kobietom w ciąży, a nawet planującym macierzyństwo badanie w kierunku HIV i inne badania w kierunku zakażeń przenoszonych drogą płciową. Zakażenie HIV może przenosić się przez kontakty seksualne bez użycia prezerwatywy, a w czasie ciąży, porodu lub podczas karmienia piersią może przenieść się z matki na dziecko.

Kobieta zakażona HIV, która w czasie ciąży przyjmuje leki antyretrowirusowe, ma ok. 99% szans na urodzenie zdrowego dziecka – warto więc zbadać się w tym kierunku!

Test na HIV powinna wykonać nie tylko przyszła mama – powinien go wykonać również przyszły tata. Nie jest to test wierności partnera, ale standardowy element kompleksowej opieki nad kobietą w ciąży i jej dzieckiem. Ojciec dziecka może wykonać test anonimowo i bezpłatnie w jednym z punktów konsultacyjno-diagnostycznych (PKD). Adresy PKD znajdziesz na stronie internetowej Krajowego Centrum ds. AIDS.

Nie zakazisz się HIV ani przez ukąszenie, ani przez rozgniecenie na sobie, ani nawet przez połknięcie komara. Przerwanie ciągłości skóry w miejscu ukąszenia nie ma najmniejszego znaczenia.

Komary wprowadzają swoją ślinę używając kanału ślinowego, a krew pobierają używając oddzielnego kanału. Krew pobrana przez komara ulega w jego ciele zniszczeniu (strawieniu), zatem HIV nie może się rozmnożyć i przedostać się do śliny, która jest wstrzykiwana w trakcie ukłucia.

Nie musisz także bać się ukąszenia lub ugryzienia innego zwierzęcia – żadne zwierzę nie przenosi HIV.

Przytulanie się jest bezpieczne. Podobnie trzymanie się za ręce lub głaskanie. Nie trzeba również martwić się buziakami ani pocałunkami – ślina nie jest zakaźna!

Jeśli oboje partnerzy są dla siebie pierwszymi w życiu partnerami seksualnymi i nie mieli innego ryzykownego zachowania mogą się czuć bezpiecznie. Osoby, które wykonały test w kierunku HIV po 12 tygodniach od ostatniego ryzykownego zachowania i otrzymały informację o braku zakażenia, a później są sobie wzajemnie wierne również mogą się czuć bezpiecznie.

Pamiętaj, że podejmowanie kontaktów seksualnych z osobą o nieznanym statusie serologicznym bez użycia prezerwatywy, niesie ryzyko zakażenia HIV i innymi infekcjami przenoszonymi drogą płciową.

Po użyciu alkoholu lub innych substancji zmieniających świadomość, ryzyko zakażenia znacznie wzrasta. Można stracić kontrolę nad sobą i swoim zachowaniem. Można też stać się ofiarą przestępstwa, w czasie którego może dojść do zakażenia HIV lub innymi chorobami przenoszonymi drogą płciową (wróć do pytania: „Co zrobić, jeśli zdarzyła się sytuacja narażająca na zakażenie – kontakt z krwią osoby zakażonej HIV, niezabezpieczony stosunek seksualny z osobą zakażoną HIV?”)

Także użycie wspólnych igieł, strzykawek, sprzętów do zażywania narkotyku, może być przyczyną zakażenia HIV.

Bywasz na imprezach? Chodzisz do klubów? Pilnuj swojego napoju. Samodzielnie decyduj, co i ile pijesz. Uważaj też, aby ktoś Ci czegoś nie dosypał.

Zanim zakażenie HIV przejdzie w AIDS i pojawią się towarzyszące mu choroby, które mogą skutkować zmianami w wyglądzie, upływa wiele lat, w trakcie których osoba zakażona wygląda i czuje się zdrowo. Zakażenia lub jego braku nie da się rozpoznać po wyglądzie – tylko test w kierunku HIV wykonany po minimum 12 tygodniach od ryzykownego zachowania daje wiarygodną odpowiedź na to pytanie.

Wykonanie testu jest jedyną metodą rozpoznania zakażenia HIV.

Sam test (tzw. test przesiewowy) polega na pobraniu niewielkiej ilości krwi, w której poszukuje się antygenu wirusa lub przeciwciał skierowanych przeciw wirusowi. Nie trzeba być na czczo.

Wynik jest gotowy do odebrania – w zależności od miejsca wykonania testu – nazajutrz lub po kilku dniach.

Test – bezpłatnie, bez skierowania i anonimowo, można zrobić w jednym z punktów konsultacyjno-diagnostycznych (PKD). Kliknij poniżej i poznaj adresy i godziny pracy najbliższego punktu.

czytaj więcej: www.aids.gov.pl/pkd

Zgodnie z prawem na wykonanie testu osobie do 16. roku życia zgodę muszą wyrazić rodzice lub opiekunowie prawni. Między 16. a 18. rokiem życia zgodę wyrażają zarówno badana osoba, jak i rodzice lub opiekunowie prawni. W obydwu przypadkach, dorośli powinni zgłosić się do PKD razem z osobą niepełnoletnią. Dopiero po ukończeniu 18. roku życia można wykonać test samodzielnie.

Wykluczenie zakażenia może nastąpić dopiero po 12 tygodniach od ryzykownego zachowania.